پیدا کردن شامپوهای بیخطر و عاری از مواد شیمیایی سخت است اما غیر ممکن نیست.
هر چیزی که ما برای بدنمان استفاده میکنیم اعم از شامپو، شویندههای دست و بدن و … اثرات بالقوهای بر روی سلامتی بدن دارند.
آیا تا به حال به این فکر کرده اید که مواد شیمیایی خطرناکی می تواند در این محصولات بکار رفته باشد؟! ما میدانیم که شما زمان کافی برای بررسی و تحقیق در مورد این مواد سمی را ندارید. بنابراین سعی کردیم در این مقاله برخی از مواد بسیار خطرناک را که در محصولات خارجی و داخلی بکار رفته اند، بطور خلاصه مرور کنیم. به روزرین اعتماد کرده و مطالب را دنبال نمایید.
با وجود اینکه مواد بررسی شده در ذیل، از مواد بسیار رایج بوده و بطور گستردهای در انواع مختلفی از محصولات بکار رفتهاند، اما این به معنی بی خطر بودن و غیر سمی بودن آنها نیست. این مواد نه تنها برای پوست و مو مضرهستند، بلکه اثرات مخربی نیز بر روی محیط زیست دارند.
در صورتی که شامپوها و محصولاتِ حاوی این مواد شیمیاییِ خطرناک، بصورت مداوم مورد استفاده قرار گیرند، در کوتاهمدت باعث از بین رفتن چربی طبیعی موها میشوند. از آنجایی که این چربی نقش مهمی در جلوگیری از تبخیر رطویت مو دارد، نبود آن سریعاً باعث خشک شدن موها میشود و به همین دلیل خیلی اوقات توصیه میشود بعد از استفاده از این شامپوها حتماً از مرطوبکننده استفاده شود. بکارگیری این مواد همچنین باعث مسدود شدن روزنههای پوست و کوچکشدن اندازه فولیکولهای مو میشود که نتیجه آن ریزش مو بخصوص در پوستهای حساس است.
در مقاله پیشرو مواد شیمیایی خطرناکی را که در انواع محصولات زیبایی و شامپوهای ایرانی و خارجی به وفور به چشم میخورد، بررسی میشود تا از محصولات حاوی این مواد دوری کنید و مو و پوست سالم و طبیعی داشته باشید. پس در هنگام خرید محصولات مراقبت از مو به برچسب مواد تشکیل دهنده روی ظرف آن دقت نمایید.
مواد شیمیایی خطرناک در شامپو:
این مواد رو در شامپو جستجو کنید.
-
رایحه یا عطر (Fragrance) :
یقیناً این چیزی است که باید به دنبال آن باشید. Fragrance اغلب به عنوان یک عطر برای پنهان کردن و مخفی کردن دیگر مواد شیمیایی خطرناک و همچنین طولانی کردن مدت زمان رایحه دار بودن محصول به داخل آن اضافه می شود. متخلفین در شوینده های سر و بدن از واژه Fragrance برای صدها مادۀ مختلف استفاده می کنند. فتالاتها (۱) و عطرهای سنتزی (۲) یا رایحه دو مورد از این مواد مضر هستند.
فتالاتها دسته بزرگی از مواد شیمیایی هستند که آسیب جدی به سلامت بدن میزنند. در برخی پروژهها به ارتباط میان فتالاتها و اوتیسم، چاقی، اختلال در غدد درون ریز و همچنین ارتباط بین عطرهای سنتزی با سرطان پوست اشاره شده است. هر چند این ادعا نیاز به بررسیهای بیشتر دارد! در بیشتر تولیدیها و کارخانجات به جای قید نام فتالات از واژه Fragrance یا عطر و رایحه استفاده می کنند. پس برای اینکه در معرض چنین مواد خطرناکی قرار نگیرید، از محصولات مراقبتی که حاوی Fragrance عطر یا رایحه هستند دوری نمایید.
-
سورفاکتانتها:
سورفاکتانتها بخش اصلی و جداییناپذیر از موادشویندۀ صنعتی مانند شامپوها، شویندههای سر و بدن و شویندههای ماشین میباشند. سورفاکتانتها در کل به دو دستۀ اولیه و ثانویه تقسیم بندی میشوند که هر کدام به نوبۀ خود حاوی زیرمجموعههای زیادی میباشند.
- سورفاکتانتهای اولیه که دلیل اصلی کف و پاککنندگی میباشند، بیشترین درصد حضور در میان مواد اولیۀ محصولات را به خود اختصاص دادهاند. در بین سورفاکتانتهای اولیه، سورفاکتانتهای اولیه آنیونی مانند سدیم لوریل سولفات (SLS) (3، ۴) و سدیم لورث سولفات (تگزاپون) (۵)، آمونیوم لوریل سولفات (۵ ،۶) و آمونیوم لورث سولفات به دلیل قیمت ارزان، کفکنندگی و پاککنندگی قوی بیشترین مصرف را دارند. اما این سورفاکتانتها علیرغم قدرت اثر بالا، سازگاری بسیار پایینی با پوست و مو دارند. سورفاکتانتها بر یکنواختی سد لیپیدی پوست اثر میکنند و نفوذپذیری پوست را در برابر مواد شیمیایی افزایش میدهند؛ در نتیجه باعث ایجاد حساسیت، تحریکزایی، خشکی پوست، آلرژی و حتی در مواردی باعث زخم شدن پوست میشوند. همچنین این مواد در مراحل اتوکسیله کردن ترکیب ۱و۴ دیواکسان به عنوان ناخالصی به آن اضافه میشود که بسیار سمی و سرطانزا میباشد.
- برای کاهش اثر خشن این چهار سورفاکتانت اشاره شده و افزایش ملایمت، بعضی از شرکتها سورفاکتانتهای ثانویه مانند سولفوسوکسیناتها، ایزوتیوناتها، بتائین ها و سورفاکتانتهای غیر یونی را به صورت مجموعه چندتایی به محصولات خود اضافه میکنند.
پس حتی الامکان از شویندههای حاوی سدیم لوریل سولفات (SLS) و سدیم لورث سولفات (تگزاپون)، آمونیوم لوریل سولفات و آمونیوم لورث سولفات استفاده نکنید. طبق بررسیهای انجام شده توسط کادر تحقیقاتی روزرین بر روی نود درصد شامپوهای موجود در بازار ایران، متاسفانه هنوز شامپوهای فاقد سولفات موجود نیستند. پس دقت کنید حتما در شامپوهایی که خریداری میکنید در کنار سورفاکتانتهای اولیه، سورفاکتانتهای ثانویه گفته شده نیز موجود باشد.
-
نگهدارنده ها:
محصولات آرایشی- بهداشتی به راحتی توسط میکروارگانیسمها آلوده میشوند؛ زیرا آب، روغنها، پپتیدها و کربوهیدراتهای بهکار رفته در فرمولاسیون آنها محیط خوبی برای رشد میکروبها هستند. ازاین رو کارخانهها و تولیدیها برای افزایش طول عمر محصولات بهداشتی خود از مواد نگهدارنده استفاده میکنند. این مواد نگهدارنده مانع از رشد مخمرها، میکروبها، قارچها و باکتریها میشوند.
در زمینه محصولات آرایشی- بهداشتی بیش از ۲۰۰ نوع ماده نگهدارنده شامل فنولها، استرها، نمکهای آمونیوم چهارتایی و غیره وجود دارند، که از بین آنها پاراهیدروکسیبنزوئیک اسید پروپیل استر (پارابن)، مخلوط متیلکلروایزوتیازولینون و متیلایزوتیازولینون (کاتون)، ایمیدازولیدینیل اوره و برونوپول معمولترین نگهدارندههای مورد استفاده هستند.
با وجود مزایای غیرقابل انکار مواد نگهدارنده برای محصولات آرایشی- بهداشتی، گزارش شده است که استفاده از مواد آرایشی- بهداشتی حاوی برخی از این ترکیبات مانند پارابنها (۷، ۸) و DMDM (9، ۱۰) قابلیت سرطانزایی دارند (باعث آزادسازی فرمالدهید-عامل سرطانزا- در بدن میشود) و باعث ایجاد عوارض جانبی زیادی بر روی سلامت مصرفکنندگان میشود. این اثرات نامطلوب ممکن است بلافاصله پس از استفاده از محصول یا سالها بعد از طریق استفادۀ مداوم به وجود آید.
تقریباً ۶% از جمعیت جهان به مواد نگهدارنده و عطرها حساسیت دارند. بعضی از مواد نگهدارنده حتی ممکن است اثرات عصبی و ژنتیکی نیز از خود نشان دهند. اما متأسفانه هنوز هم به دلیل قیمت پایین و قدرت نگهدارندگی بالا و در بعضی موارد بهدلیل عدم آگاهی، در محصولات شویندۀ بسیاری از کارخانجات از این مواد استفاده میشود. از اینرو در بسیاری از کشورها محدودیتهایی برای استفاده از نوع مواد نگهدارنده و مقدار مصرفی آنها وجود دارد.
پس جهت اجتناب از استفاده از این مواد، به هنگام مطالعۀ برچسب مواد تشکیل دهنده روی ظرف محصول، به این ترکیبات توجه کافی داشته باشید.